عليرضا خمسه، مدير عامل مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك در گفتوگو با فناوران
نشان كيفيت را در الكامپ به نمايش ميگذاريم

مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك، 15 سال پيش در حالي به توصيه وزير صنايع و با سهامداري 53 شركت تاسيس شد كه به گفته دكتر عليرضا خمسه، مدير عامل كنونياش، تقريبا از IT در ايران جز سختافزار چيز ديگري وجود نداشت. اين مركز از ابتدا ماموريتاش را كنترل كيفيت و استاندارد IT تعريف كرد و هم اكنون نيز عمده فعاليتاش همينها است.مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك اگرچه جزو بخشهايي است كه اين روزها كم تر نامش را ميشنويم، اما دلمشغوليهاي مهمي دارد كه نشان كيفيت يكي از آنهاست. در گفتوگويي با عليرضا خمسه، مدير عامل مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك ماموريتها و وضعيت كنوني اين مركز را به بحث گذاشتهايم.
مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك از كي و با چه هدفي تاسيس شد؟
مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك با توصيه وزير صنايع وقت در سال 1370 با سرمايهگذاري 53 شركت IT شروع به كار كرد كه هدف از تاسيس مركز، ارتقا سطح تكنولوژي ملي و دانش فني براي بهبود كيفيت محصولات سختافزاري و نرمافزاري در حوزه IT بود.شركتهاي بزرگ دهه 70 مثل ايز ايران، صنايع الكترونيك ايران، ايران ارقام، پارس الكتريك، ميكرو نرمافزار، شركت پرتو و غيره در واقع سهامداران مركز بودند.در آن زمان كار شركت مهندسي معكوس براي طراحي مادربورد بود، چرا كه در آن سالها بحث ساخت داخل به طور جدي مطرح بود، اما محور اصلي فعاليت مركز، كيفيت و استاندارد است.در كشور يك موسسه استاندارد تحقيقات صنعتي را ميسنجد، اما مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك فقط روي محصولات و تكنولوژي مرتبط با IT تمركز دارد.
آقاي خمسه، فعاليتهاي مركز را در زمينه سختافزار و نرمافزار دقيقا توضيح دهيد؟
در بخش سختافزار مركز تنها آزمايشگاه سختافزار است كه از طرف موسسه استاندارد تحقيقات صنعتي مورد تاييد قرار گرفت كه موسسه استاندارد تحقيقات صنعتي سالانه آزمايشگاههاي IT را براي انجام آزمون بر روي كالاهايي كه استاندارد اجباري در كشورشان وجود دارد، تاييد صلاحيت ميكند.در تجهيزات IT استاندارد اجباري نيست، ولي طبق مصوبه هيات وزيرات چند كالاي IT شامل نوتبوك، چاپگر، اسكنر، دستگاه كپي، مانيتور، منبع تغذيه، به اضافه لوازم صوتي و تصويري، براي واردات به كشور بايد مشمول استاندارد شوند.در حقيقت مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك به نيابت از موسسه استاندارد تحقيقات صنعتي بر روي دستگاههاي وارداتي آزمايش انجام ميدهد و بر اساس نتيجه آزموني كه مركز اعلام ميكند، موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي، مجوز واردات آن كالا را ميدهد.
مركز بر چه مبنايي اين آزمونها را انجام ميدهد؟
بر مبناي استانداردهاي بينالمللي و ملي. بعضي از استانداردها در ايران آمد و ملي شد و بعضي هم استانداردهاي بينالمللي است كه هنوز ما در ايران به عنوان استاندارد ملي آنها را نداريم.در دنيا چند نوع استاندارد وجود دارد، سازماني به نام IEC اين استانداردها را كه در دنيا يكسان است، تدوين ميكند و ما بر اساس همان استانداردها اين آزمونها را انجام ميدهيم.
اين آزمونها شامل چه مواردي ميشود؟
بخش اول آزمون ايمني است و بخش ديگر بخش سازگاري مغناطيسي است. آزمون ايمني، در زمينه كنترل برق، ولتاژ، گرما و تشعشع كالاهاي IT انجام ميشود. به طوري كه مشخص شود كالا براي مصرف كننده خطر نداشته باشد و در بخش سازگاري مغناطيسي، روي كنترل نويز و يا فركانس كه دستگاههاي الكترونيكي ايجاد ميكنند و ممكن است براي انسان يا دستگاههاي ديگر مخرب باشد آزمون انجام ميشود.يا بالعكس اثرات فركانس كالاهاي ديگر الكترونيكي كه در مجاورت اين كالا كار ميكنند، نبايد موجب تخريب اطلاعات دستگاه و اختلال در آن شود. مانند تلفن همراه كه وقتي تماس حاصل شود، روي بلندگو و باند دستگاههاي مجاور نويز ايجاد ميكند.در ضمن درصدد تهيه آزمايشگاههاي مشابه در مبادي واردات كشور است. چون كالاهايي كه به كشور وارد ميشود، بايد اول نمونه برداري شود. آزمايشگاه بندرعباس مركز، تقريبا راهاندازي شده و ما منتظر تاييد صلاحيت آن هستيم.اما فعاليت ديگري كه در اين مركز انجام ميشود مشاوره براي سازمانهايي است كه خريدار يا مصرف كننده خدمات IT در كشور هستند.به عنوان مثال آموزش و پرورش ميخواست در مدارس آزمايشگاه IT راهاندازي كند. مركز يك RFP براي آن تهيه كرد كه بر اين مبنا خريدهاي تجهيزات IT، رنگ و ابعاد اتاق آزمايشگاه، ميز و صندلي، شبكه و نرمافزارهاي آزمايشگاه همه داراي استاندارد مورد نظر باشند.
فعاليت مهم ديگري كه از سال 84 در مركز شروع شد، ارايه برچسب نشان كيفيت براي كالاهاي IT بوده است، دليل ارايه اين طرح چه بود و به كجا رسيد؟
متاسفانه كالاهاي خوبي كه وارد كشور ميشود بعضا متولي معتبري براي سرويس و خدمات ندارند و يا ادعاهاي غيرواقعي براي سرويس و خدمات اين كالاها ميشود. در اين شرايط مصرف كنندگان با وجود اينكه كالاهاي خوبي را از بازار ميخرند، بعد از استفاده اگر كوچكترين اشكالي در كالا به وجود بيايد، كسي پاسخگو نيست.اين برچسب نشان كيفيت، در سمت چپ جعبه بستهبندي كالا نصب ميشود و معين ميكند كه اين كالا داراي نمايندگان مجاز فروش و خدمات پس از فروش معتبر و شناخته شده است و نمونه اين كالا از نظر ايمني و سازگاري مغناطيسي (EMC) بررسي شده است و در پايان هم هولوگرام مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك بر روي خود دستگاه نصب ميشود.
چه تعداد شركت از مركز نشان كيفيت دريافت كردهاند؟
تاكنون بيش از 30 شركت و محصول برچسب نشان كيفيت براي محصولاتشان دريافت كردهاند.
شركتهايي راكه نشان كيفيت دريافت كردند شما انتخاب كرديد يا خودشان داوطلب شدند و آيا سهامداران ش ما جزو اين 30 شركت هستند؟
هم ما سراغ آنها رفتيم و هم آنها به سراغ مركز آمدند. درواقع اين حركت يك پيشنهاد كاملا داوطلبانه است كه هر شركتي ميتواند با مراجعه به مركز، درخواست اعطاي نشان كيفيت داشته باشد و با توجه به 20 فاكتوري كه از آنها درخواست ميكنيم، نمونه دستگاه در مر كز تست ميشود.همچنين شركت داوطلب يا حداقل، نماينده رسمي آن محصول بايد در كشور باشد يا از نظر خدمات پس از فروش آموزش لازم را ديده باشد و اسناد مناسبي براي خدماتي مانند قطعات يدكي و كارت گارانتي مشخص و زماندار به مردم ارايه كنند. اما شركتهايي كه نشان كيفيت دريافت كردهاند از سهامداران مركز نيستند و فقط 2 سهامدار مركز تاكنون اين تاييديه را گرفتهاند.
آيا برنامهاي براي فراگير شدن نشان كيفيت در كشور براي همه شركتها داريد؟
نشان كيفيت يعني تمايز و تفاوت بين شركتها از نظر خدمات فروش و پس از فروش. اين نشان ارزش افزودهاي براي محصول آن شركت ايجاد ميكند.هدف مركز اين نيست كه همه شركتها نشان كيفيت داشته باشند، مگر اينكه با گذر از شرايط، استانداردهاي خدمات را دريافت كنند.
آيا اطلاعاتي به مصرف كننده در مورد نشان كيفيت كه چه تمايزي را بين كالاها ايجاد ميكند، دادهايد؟
يكي از اهداف اين پروژه، اطلاع رساني به مصرفكننده و همچنين فروشنده است.مركز در چندين نمايشگاه به اطلاعرساني در مورد اين نشان كيفيت پرداخته است. در فروشگاهها، تابلوي راهنماي نشان كيفيت نصب شده و براي فروشندگان برنامه آموزشي برگزار ميشود كه مصرف كننده را با اين نشان آشنا كنند.همچنين در نمايشگاه الكامپ امسال عمده فعاليت مركز معرفي همين نشان و هولوگرام معطوف است.
استانداردهاي مركز در بخش نرمافزار چگونه است؟
در مركز تحقيقات صنايع انفورماتيك يك آزمايشگاه نرمافزار داريم كه بر اساس استانداردهاي بينالمللي (Tick IT و RuP) فعاليت ميكند و اگر شركتي بخواهد در فرآيند توليد نرمافرار، از مركز تحقيقات كمك بگيرد ما هم طبق استانداردهاي متداول بينالمللي اين شركت را حمايت ميكنيم.همچنين يكي از برنامههايي را كه ما در زمينه نرمافزار داريم مركز آزمون نرمافزار است كه با امتياز دادن به نرم افزارهاي موجود در بازار و بررسي نقاط ضعف و قوت به مصرف كننده بگوييم علت تفاوت قيمت نرمافزارها در بازار چيست.
در زمينه امنيت اطلاعات هم فعاليتي داريد؟
اتفاقا بررسي استاندارد امنيت اطلاعات يكي از فعاليتهاي مهم مركز است. به هر حال وقتي اطلاعات در يك سازمان به صورت الكترونيكي مبادله ميشود، مسلما بحث امنيت دادههاي الكترونيكي در آن شركت مهم ميشود، از سويي استانداردهاي بين المللي امنيتي مانند BS7799 و ISO 15408 وجود دارد كه اين استانداردها يك سازمان را از لحاظ امنيت اطلاعات ارزيابي و اشكالات آن را رفع ميكنند.ما اولين مركزي هستيم كه به عنوان مشاور براي سازمان بنادر و كشتيراني بندر امام گواهينامه امنيت بينالمللي گرفتهايم.